Je missie vastleggen: een waardevolle investering in je sociale onderneming

9 december 2021

Impact is het kapitaal van een sociale onderneming, zo is te lezen in het artikel De grootste risico’s voor sociale ondernemingen. Dat kapitaal wordt beschermd en versterkt door de geloofwaardigheid, erkenning en herkenning van sociale ondernemingen – precies wat we met de Code Sociale Ondernemingen willen bereiken. Het opvolgen van de vijf principes van de Code is dan ook een waardevolle investering in je sociale onderneming. Hoe? Daar gaan we de komende weken per principe dieper op in, te beginnen met nummer 1: de missie.

Impact staat of valt met een ‘winst- en verliesrekening’ die geloofwaardig is: realiseer je daadwerkelijk de maatschappelijke impact die je zegt te maken? Op die geloofwaardigheid heb je zelf een grote invloed en dat begint al bij de basis, namelijk de mate waarin jij je daadwerkelijk durft te verbinden aan de doelen die je zegt na te streven. Want hoe kunnen anderen erop vertrouwen dat je werkelijk de maatschappelijke impact voorop hebt staan, als je zelf al niet zwart op wit concreet maakt welke doelen je wilt bereiken – en op welke manier?

Daarom legt een geloofwaardige sociale onderneming de missie vast in de eigen statuten. Door je maatschappelijke doel te verankeren in de basis van je organisatie, verbind je je werkelijk aan je missie en schep je het vertrouwen dat je die niet, zodra het even niet uitkomt, los zal laten om je op iets totaal anders te richten. Door ook de eisen voor wijziging in de statuten zélf vast te leggen, bied je een extra bescherming: je zult die missie niet zomaar meer wijzigen. Voor (middel)grote ondernemingen die toegelaten willen worden tot het Register van de Code Sociale Ondernemingen, is het vastleggen van die voorwaarden zelfs een vereiste – voor micro- en kleine ondernemingen is het een (groei)advies.

Benieuwd hoe je praktisch je missie zou kunnen verwoorden? Bekijk dan deze modelstatuten.

Inzichtelijk

Het is naast het vastleggen natuurlijk wel van belang dat je missie daadwerkelijk leidt tot positieve impact. Wat is precies het maatschappelijke doel dat je voor ogen hebt? Voor wie is jouw bijdrage van betekenis? Wat is de positieve, maar ook de negatieve impact van je activiteiten?

Het is bijvoorbeeld hartstikke leuk als iemand jouw product koopt en daar blij mee is, maar dat is nog geen sociale impact. Als bij jouw productieproces ook nog eens milieuschade ontstaat of als er sprake is van slechte arbeidsomstandigheden, zorg je zelfs voor negatieve sociale impact – als impact je kapitaal is, lijd je op dat moment ‘verlies’.

Een geloofwaardige sociale onderneming zet daarom duidelijk uiteen:

• wat de noodzaak van de missie is;
• wát precies de impact van de activiteiten is;
• wie positief of negatief door die impact wordt beïnvloed;
• hóé die impact tot stand komt;
• waar die impact wordt gecreëerd;
• wanneer die impact wordt gecreëerd.

Een gebruikelijke methode om dit inzichtelijk te maken, is het opstellen van een Theory of Change. Hiermee laat je zien wat het maatschappelijke terrein is waarop je impact wilt maken, wie de belanghebbenden (stakeholders) zijn en welke directe en indirecte effecten je activiteiten hebben. Andere methoden zijn ook mogelijk, zolang maar kraakhelder is wat je beoogt. Door deze uitwerking en onderbouwing van je missie op je website te publiceren, is voor iedereen inzichtelijk op welke manier jij impact wilt maken – en zal je impact, zodra die gemaakt is, ook daadwerkelijk geloofwaardig zijn.

Als hulpmiddel om jouw Theory of Change op te stellen, kun je het Impactpad gebruiken. Inspiratie nodig? Bekijk dan eens de verandertheorie Duurzaamheid van Fraenck, die van Play to Work, van Beleef Dementie of van andere deelnemers in het Register.  

Impact meten

Je missie moet niet alleen inzichtelijk, maar ook meetbaar zijn. Als je bijvoorbeeld niet weet wat je inkomsten en uitgaven zijn, weet je niet of je financieel winst of verlies maakt. Hetzelfde geldt voor je impact: is die positief, neutraal of negatief? Pas als je controleerbaar je impact kunt laten zien, kun je die ook geloofwaardig claimen én weet je pas echt waar je eventueel bij moet sturen. Daarom is het van groot belang om uit te werken op welke manier je jouw impact meet en hoe je die rapporteert. Zo kunnen ook anderen zien hoe je te werk gaat en begrijpen hoe je tot je conclusies over je impact komt – wie weet hebben ze zelfs nuttige aanbevelingen om je processen te verbeteren.

Het is belangrijker om te beginnen met meten dan dat je direct al met vuistdikke rapporten ál je impact in kaart brengt. Je kunt het behapbaar houden door eerst met je belangrijkste resultaten te starten en in de loop der tijd je impactmetingen te verbreden.

In het eerdergenoemde Impactpad vind je handvatten om je impactmeting op te zetten. Praktische tips om je resultaten ook uit te dragen vind je hier.

Waardevol

De missie, is kortom, de basis van je sociale onderneming. Door die statutair vast te leggen, verbind je je aan je maatschappelijke doelen. De Theory of Change is de uitwerking en onderbouwing daarvan, terwijl je met impactmetingen in kaart brengt in hoeverre je in je maatschappelijke doelen slaagt – oftewel welke winst je maakt.

Met het vastleggen van je missie bewaak en versterk je dus op een fundamentele manier de geloofwaardigheid van je impact en heb je houvast om die te verbeteren. Daarmee is het een ontzettend waardevolle investering in je sociale onderneming.

Toch is het zeker niet het enige principe dat je nodig hebt om de geloofwaardigheid van een sociale onderneming te bewaken en te versterken. Volgende keer behandelen we principe 2, de stakeholders: waarom is het van belang om continu met je stakeholders in gesprek te blijven?