"Sociaal ondernemen is geen invuloefening"

Selma Steenhuisen over het leertraject Code Sociale Ondernemingen

8 juli 2021

Een aantal sociale ondernemingen nemen in augustus en september deel aan het leertraject Code Sociale Ondernemingen: een grondige voorbereiding op de toelating tot het Register. Selma Steenhuisen zal namens Stichting DOEN en de Code Sociale Ondernemingen de sessies verzorgen. Wie is zij? En waarom zou je je voor het traject aanmelden?

Wie meer wil leren over sociaal ondernemen, zal in Nederland niet snel een docent vinden die dichter op het vuur zit dan Selma Steenhuisen. “Ik ben in 2009 begonnen als manusje-van-alles bij Ashoka, een internationaal netwerk waarvan de Amerikaanse oprichter al in 1980 de term ‘sociaal ondernemen’ introduceerde. Omdat de sector toen nog klein was, heb ik alle belangrijke stakeholders op het gebied van sociaal ondernemen in Nederland leren kennen - en zelfs daarbuiten. Zowel de fondsen, de ondernemers, de overheden als de belangenbehartigers.”

Sterker nog, het was Selma die Willemijn Verloop en Mark Hillen met elkaar in contact bracht: zij richtten samen in 2012 Social Enterprise NL op. Selma verhuisde ondertussen naar Shanghai, om daar aan een universiteit te doceren over sociaal ondernemer- en leiderschap. Enkele jaren later was ze weer terug in Nederland en raakte ze betrokken bij de Leergang Sociaal Ondernemen aan Nyenrode Business Universiteit.

Belang van toetsing

Bij het opzetten van de Code Sociale Ondernemingen werkte ze opnieuw samen met Mark Hillen. “In 2017 ging ik als ‘kwartiermaker’ aan de gang, om voorbereidingen te treffen voor de implementatie van de Code.” Dat leidde tot nieuwe inzichten: “Oorspronkelijk was het idee dat peer reviews het belangrijkste toetsingsinstrument van de Code zouden worden. Sociale ondernemers hebben van elkaar snel door of zij de principes naleven of niet. Maar ze zitten er niet op te wachten om politieagent te gaan spelen. PwC is toen als kennispartner aangehaakt, om mee te denken over hoe die toetsing er dan wel uit moet zien.”

Die zit inmiddels aan de voorkant: er zijn duidelijke criteria om tot het Register toegelaten te worden. Om daaraan te voldoen, is voor veel sociale ondernemingen nog een uitdaging. De ingrediënten zijn er vaak wel, maar om het allemaal samen te brengen en te verbinden aan de principes van de Code, is een uitdaging. Selma verzorgt het leertraject Code Sociale Ondernemingen om ondernemers hierbij te helpen en goed voor te bereiden op de toelating.

Selma: “Veel deelnemers worden op de Code en het leertraject gewezen door fondsen, zoals Stichting DOEN en het Anton Jurgens Fonds, of door gemeenten. Zij vinden het belangrijk dat sociale ondernemingen die een aanvraag bij ze indienen of een opdracht willen uitvoeren, ook echt aan de principes van de Code voldoen. Voor de fondsen is het prettig als de sociale ondernemingen een gedegen governance-structuur hebben en actief met hun impactmetingen aan de slag gaan.”

Uitdagen en inspireren

“Tijdens het leertraject zoomen we echt uit”, vertelt ze. “Wat betekent het precies dat je sociaal onderneemt? Welke gedachte zit erachter? Sociaal ondernemen is geen invuloefening. We willen deelnemers uitdagen om na te denken over manieren waarop ze het beter kunnen doen en ze inspireren om een nieuwe stap te zetten.”

Gedurende het traject komen verschillende onderwerpen aan bod. De vijf principes van de Code, de manier waarop je je missie borgt, maar ook zaken als de eerdergenoemde governance-structuur. “We vragen deelnemers om aan de hand van hun structuur uit te leggen hoe ze impact first zijn. Is er een Raad van Advies? Hoe zit het met de dividenduitkering? Het gaat er bij sociaal ondernemen niet over of je het ene of het andere onderdeel op orde hebt, maar echt over hoe de totale structuur bijdraagt aan je impact.”

“Als je goed in kaart hebt wat je wilt veranderen, hoe je dat wilt doen en kunt laten zien wat je daarin bereikt, maakt dat het gesprek met andere partijen zoveel makkelijker. Maar veel deelnemers krijgen hoofdpijn van het meten en bijhouden van hun impact. Vaak wordt dit als een extra klus gezien. Hoewel je het heel ingewikkeld kunt maken, hoeft dat echt niet. Met het leertraject laten we zien dat het bijhouden van je impact net zoiets is als het bijhouden van je KPI’s.”

Blijvend mee aan de slag

Het favoriete onderdeel van Selma zelf is de onderlinge uitwisseling tussen de deelnemers. “Er is veel ruimte voor ‘studenten’ onder elkaar, zodat ze elkaar kunnen vragen: hoe doe jij dat nou? Dit levert heel leuke, inspirerende gesprekken op. Ook komt er vaak een gastspreker. Bij het laatste leertraject was dat de geregistreerde sociale onderneming Squarewise. Zij hebben een goed doordacht sociaal personeelsbeleid. Zo kun je als kersverse ouder je baby mee naar het werk nemen, wat een heel andere manier van leidinggegeven is dan gebruikelijk. Dat een bewust sociaal HR-beleid ook bij een sociale onderneming kan horen, was voor velen een nieuw inzicht. Het leidde tot een superleuk gesprek.”

Wat hoopt ze dat deelnemers, behalve een geslaagde toelating tot het Register, overhouden aan het traject? “De Code blijft gebaseerd op principes. Hoe je die uitwerkt, is voor iedereen anders. Ik hoop vooral dat deelnemers na het traject geïnspireerd zijn om regelmatig hun bedrijfsvoering naast die principes te leggen en dat ze hier blijvend mee aan de slag gaan.”

Samen met Stichting DOEN organiseren we tussen 19 augustus en 30 september het leertraject Code Sociale Ondernemingen, bestaande uit vier inhoudelijke sessies en een gezamenlijke afsluiting. Tussendoor is er veel aandacht voor persoonlijke begeleiding. Lees hier meer over het traject of meld je direct aan via marijt@codesocialeondernemingen.nl.

 

Selma Steenhuisen