Tanja Besters begeleidt ondernemers naar toelating tot het Register

23 mei 2022

Tanja Besters is IT-auditor bij PwC én coördinator van het Team Beoordelaars van de Code. Wat houdt dat precies in? Hoe is ze op die positie terechtgekomen? En hoe kijkt ze naar sociaal ondernemen en de Code? We stellen Tanja graag aan je voor!

“Bij PwC ben ik voornamelijk bezig met de IT-kant van de jaarrekeningcontrole. Onze accountants controleren allerlei cijfers in jaarrekeningen van verschillende klanten – ik richt me op de publieke sector en private equity bedrijven. Die cijfers worden geproduceerd of opgeslagen door IT-systemen. Binnen die systemen controleer ik verschillende beheersmaatregelen, zoals wachtwoordinstellingen, gebruikersrechten, wijzigingsbeheer en databasetoegang. Zo kunnen we waarborgen dat de cijfers een betrouwbaar beeld geven in de jaarrekening.”

“Dat is natuurlijk iets heel anders dan sociaal ondernemen en de Code. Ik ben met sociaal ondernemen in aanraking gekomen via een tak van PwC die zich bezighoudt met corporate responsibility. Hiermee doen we pro-bono-opdrachten voor sociale ondernemingen. Als die een hulpvraag stellen, kunnen PwC-medewerkers daar intern op solliciteren. Via dat platform ben ik terechtgekomen bij een Arnhemse sociale onderneming. Vrouwen met een afstand tot de arbeidsmarkt werden hier opgeleid om allerlei klusjes bij mensen thuis te doen. De onderneming groeide, maar had geen financieel administratiesysteem. Ik heb toen geholpen met het uitzoeken van een passend systeem en dat ook met ze ingericht. Een heel erg leuke opdracht.”

“Rond diezelfde tijd ontstond de Code. Een collega van me die daarbij betrokken was, vroeg of ik het leuk zou vinden om sociale ondernemingen die zich aanmelden voor het Register van de Code te beoordelen. Dit doe ik nu al een aantal jaar.”

“Registratie maakt voor stakeholders de meerwaarde van een sociale onderneming zichtbaar. De Code biedt investeerders zekerheid dat iemand echt een sociaal ondernemer is. Ook als je geen investeerders nodig hebt, denk ik dat het goed is om je aan te melden en anderen te inspireren om meer impact first te worden. En na twee jaar vindt er een peer review plaats: dat is een heel goed netwerk om van elkaar te leren en jezelf als ondernemer steeds verder te ontwikkelen en verbeteren.”

Beoordelen, maar vooral begeleiden

“Sinds december 2021 ben ik coördinator van de groep beoordelaars, al klinkt ’beoordelen’ wat zwaar. Dat doen we wel, maar we begeleiden vooral sociale ondernemingen op weg naar hun toelating. Aan de hand van een door ons opgesteld adviesrapport en onze toelichting daarop, beoordeelt uiteindelijk de Review Board of een onderneming tot het Register wordt toegelaten.”

“Dat proces begint zodra ondernemers zich voor toelating hebben aangemeld. Zij worden gevraagd om een vragenlijst in te vullen en verschillende documenten te delen, zoals hun statuten, de Theory of Change, een impactrapportage en jaarverslag. Dit wordt allemaal naar mij doorgestuurd. Samen met de zes andere begeleiders van PwC kijken we dan wie welke onderneming gaat helpen.”

“Om een adviesrapport te schrijven, nemen we als begeleiders de documenten door. Ik denk dat het beoordelen hiervan, waaronder ook financiële stukken, goed past bij wat wij kunnen als auditors en accountants. Wat het wel heel anders maakt dan bij mijn reguliere klanten, is dat het veel minder streng en formeel is. Een beoordeling van een jaarrekening is heel zwart-wit: de cijfers kloppen wel of niet. Als begeleider van een sociale onderneming mag ik veel meer adviseren en kan ik er meer mijn gevoel in kwijt. Er zijn natuurlijk minimale vereisten om toegelaten te worden, maar die kun je vaak op verschillende manieren invullen.”

“Naast het bekijken van de documenten houden we een interview, want we hebben altijd nog wel vragen en willen graag de sociaal ondernemer leren kennen. Daarbij kunnen we inmiddels gelukkig weer op locatie langs, want zo krijg je een beter beeld van de wijze waarop de ondernemer impact maakt. Dankzij Corona kon dat lange tijd helaas niet.”

“Ik vind het zo knap hoe sociaal gedreven de ondernemers zijn. Ze voelen de noodzaak om heel veel te investeren in zaken die superrelevant zijn – zaken waar ik zelf niet eens bij stil zou staan. Dat vind ik echt heel mooi en inspirerend. Van alle ondernemingen die ik heb begeleid, vind ik het tof wat ze doen.”

Review Board

“Als het adviesrapport klaar is, delen we dat met de Review Board-leden en beantwoorden we de vragen die zij daarover hebben. We nemen deel aan de Review Board-meeting die daarop volgt en waarin een besluit wordt genomen. Zo’n meeting is er één keer in de vijf weken. Gemiddeld begeleiden we per meeting drie of vier ondernemers, al zit daar wel wat overloop in. Soms mist er nog een klein puntje en redt een ondernemer het nét niet. Die worstelt bijvoorbeeld echt nog met het meten van de impact, of er is iets statutair of in het financiële beleid nog niet vastgelegd. Dan helpen we mee om dat voor elkaar te krijgen en komt die ondernemer in de volgende Review Board-meeting vaak weer terug.”

“Het is leuk dat ik daarbij kan helpen. Maar dat lukt ook niet altijd, bijvoorbeeld als er gewoonweg cijfers ontbreken. Dat vind ik als begeleider het lastigst: tijdens het interview op locatie zie je dat iemand in hart en nieren sociaal ondernemer is, maar dan is er toch een punt waarop diegene niet wordt toegelaten. Het kan soms ook een lang proces zijn. We hebben toevallig vorige Review Board-meeting een ondernemer toegelaten die zich al twee jaar geleden had aangemeld.”

Micro, klein en groot

“Een paar jaar geleden was de toelating nog wat strenger, omdat we toen alle ondernemingen onder dezelfde criteria schaarden. Nu maken we onderscheid tussen ‘micro/klein’ en ‘middel/groot’, waarbij de eisen minder streng zijn als je kleiner bent omdat we vinden dat je in sommige punten kan groeien naarmate je groter wordt. Dat helpt heel erg. Het is natuurlijk ook wel logisch dat je, als je nog niet zo groot bent of nog niet zolang bestaat, niet aan hetzelfde kan voldoen als een grote ondernemer die al twintig jaar bezig is.”

“Om je aan te melden voor het Register, zou ‘ik ben er nog niet klaar voor’ of ‘ik kan het niet’ volgens mij geen bezwaar moeten zijn. Juist als je graag toegelaten wilt worden, en je de motivatie hebt om transparant te zijn over de sociale impact die je maakt, zou ik me aanmelden. Want wij kunnen je daar dan naartoe begeleiden.”